Aleksandra ze Szczerbińskich Piłsudska (1882-1963)
działaczka niepodległościowa, druga żona marszałka J.Pilsudskiego

Aleksandra Piłsudska urodziła się 12 grudnia 1882 roku w Suwałkach jako siódme dziecko Piotra Pawła i Julii Jadwigi z Zahorskich. Ojciec pochodził z niezamożnej rodziny mieszczan suwalskich, zaś matka z zubożałej rodziny szlacheckiej. Rodzice Aleksandry zmarli, gdy miała dziesięć lat. Jej wychowaniem zajęła się babka, Karolina z Truskolaskich Zahorska oraz ciotka - Wiktoria Maria Zahorska.

Po ukończeniu gimnazjum w Suwałkach w 1901 roku rozpoczęła studia na tzw. Uniwersytecie Latającym. W 1903 roku została urzędniczką w fabryce wyrobów skórzanych Homa na Woli. Rok później wstąpiła do PPS i została skierowana do pracy agitacyjnej na Pradze. Uczestniczyła w demonstracji na Placu Grzybowskim w Warszawie (13 listopada 1904 roku). W Organizacji Bojowej PPS zajmowała się transportem i przechowywaniem broni. Zrezygnowała wówczas z pracy w fabryce i utrzymywała się z korepetycji. W maju 1906 roku poznała Józefa Piłsudskiego.

Po rozłamie w PPS (listopad) pozostała w PPS Frakcja Rewolucyjna. Na początku 1907 r. została aresztowana w Warszawie i osadzona w więzieniu na Daniłłowiczowskiej. Po trzech tygodniach przeniesiona na Pawiak oczekiwała na rozprawę sądową. Zwolniona z braku dowodów winy udała się do Radzymina, a następnie do Kijowa. Tu znajomość z Piłsudskim przerodziła się w uczucie.

W 1908 r. Aleksandra wzięła udział w akcji bezdańskiej (napad na wagon pocztowy w celu zdobycia funduszy). Na stałe przeniosła się do Lwowa, pracowała w biurze fabrycznym. Związała się z ruchem strzeleckim, a od 1912 roku była w oddziale kobiecym Związku Strzeleckiego. Prowadziła bibliotekę Związku Walki Czynnej, była współzałożycielką Towarzystwa Opieki nad więźniami politycznymi.

W czasie i wojny światowej pracowała w oddziale wywiadowczo-kurierskim i Brygady Legionów, w którym została komendantką służby kurierskiej. Działała też w POW. Ta działalność stała się przyczyną aresztowania Aleksandry przez Niemców w Warszawie. W listopadzie 1915 roku ponownie znalazła się na Pawiaku. Skazana na odosobnienie - do ogłoszenia aktu 5 listopada 1916 roku przebywała w Szczypiornie i Lauban na Śląsku. Po zwolnieniu powróciła do Warszawy i rozpoczęła pracę zarobkową jako urzędniczka, działała w Lidze Kobiet.

W lutym 1918 roku Aleksandra urodziła córkę Wandę. Ojcem był więziony przez Niemców od 22 lipca 1917 roku Józef Piłsudski. Druga córka, Jadwiga, urodziła się w lutym 1920 r. Związek nie mógł być zalegalizowany, bo żona Piłsudskiego, Maria z Koplewskich nie godziła się na rozwód. Ślub zawarli dopiero 25 października 1921 roku już po śmierci pierwszej żony Piłsudskiego (zmarła w Krakowie 1921 roku).

Po przewrocie majowym 1926 roku Aleksandra Piłsudska patronowała lub przewodniczyła Lidze Kobiet. Była przewodniczącą Rodziny Wojskowej, stowarzyszenia "Osiedle", Unii Polskich Związków Obrończyń Ojczyzny. Udzielała się m.in. w pracach dla Towarzystwa Opieki nad Bezdomnymi Dziećmi.

Małżeństwo nie układało się najlepiej i Piłsudski często przez dłuższy czas mieszkał w Głównym Inspektoracie Sił Zbrojnych.

We wrześniu 1939 roku wraz z córkami przedostała się przez Litwę, Łotwę i Szwecję do Anglii i zamieszkała w Londynie. Tam zmarła 31 marca 1963 roku i została pochowana w North Sheen Cmentary.