Protokół jury z przeglądu folklorystycznego

PROTOKÓŁ

z posiedzenia jury Regionalnego Przeglądu Folklorystycznego Suwalszczyzny Dowspuda 2015

 

Jury w składzie:

- prof. dr hab. Zbigniew Przerembski -Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie; etnomuzykolog;

 - dr hab. Gustaw Juzala –Instytut Etnologii i Archeologii Polskiej Akademii Nauk w Krakowie; etnomuzykolog;

 - red. Remigiusz Mazur- Hanaj- muzyk –folklorysta, rekonstruktor muzyki tradycyjnej, Warszawa

 

po przesłuchaniu i obejrzeniu w dniu 6 września 2015 w przeglądzie konkursowym: 11 zespołów śpiewaczych, 6 solistów śpiewaków, 2 wykonawców w kategorii rekonstrukcji oraz 1 pary wykonawców w kategorii Mistrz – Uczeń („Duży – Mały”) – podjęło następujące ustalenia:
Przyjmując kryteria merytoryczno –kulturowe, a także ograniczenia wynikające z regulaminu kazimierskich festiwali – jury sugeruje, aby na przyszłorocznym 50 Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą (2016) region Suwalszczyzna reprezentowany był przez następujących wykonawców:

- w kategorii zespołów (seniorów):

- Rodzinny zespół śpiewaczy z Rakowicz z gminy Lipsk;

- zespół śpiewaczy „Wigranie” z gminy Suwałki;

 

- w kategorii solistów śpiewaków:

-          śpiewaczkę Annę Andruszkiewicz z Wiżajn;

-          śpiewaka Marcina Lićwinkę  z gminy Lipsk;

 

- w kategorii „Duży –Mały:

- Przemysława Wierzchowskiego  z mistrzynią Beatą Szyszko- Anzulewicz z Rutki-Tartak;

 

- w kategorii folklor- kontynuacja rekonstrukcyjna:

-  duet wokalny Zuzanna Kozłowska i Magdalena Balewicz;  

- śpiewaczkę Annę Szafranowską z Suwałk.

Jury sugeruje, aby na pozostałych festiwalach makroregionalnych, ogólnopolskich i międzynarodowych Suwalszczyznę (w sezonie 2015/16) reprezentowały następujące zespoły i soliści:

Zespół śpiewaczy „Modry Len” z Nowinki; zespół śpiewaczy „Lipsk” z Lipska; zespół śpiewaczy „Zajączkowiacy” z Zajączkowa gm. Bakałarzewo, śpiewaczka Janina Chmielewska z Rakówka gmina Przerośl, śpiewaczka Krystyna Aneszko z Jeleniewa oraz uczestnicy 49 Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą 2015.

Jurorzy w sposób stanowczy postulują w 2016 roku przywrócenie dwudniowego Suwalskiego Jarmarku Folkloru - najważniejszej imprezy ratującej i promującej dziedzictwo kulturowe Suwalszczyzny.

Jurorzy -będąc od lat corocznymi aktywnymi obserwatorami folkloru i rękodzieła Suwalszczyzny (oraz podobnych przeglądów w innych regionach Polski) -mają nadzieję, że tegoroczny (w 2015r) organizowany w trybie doraźnym przegląd folklorystyczny w Dowspudzie będzie indywidualnym zdarzeniem w dotychczasowej historii dorocznych letnich imprez folklorystycznych Suwalszczyzny.

 

Patrioci własnego dziedzictwa kulturowego oraz samorządy z innych obszarów Polski starają się o rozwój głównych imprez etnograficznych promujących własny region. Tegoroczna likwidacja sceny konkursowej podczas lipcowego suwalskiego jarmarku  – jest na kulturowej mapie Polski zjawiskiem odosobnionym.

 

Jednocześnie jurorzy wyrażają (w imieniu regionalnych działaczy kultury Suwalszczyzny) głęboką wdzięczność Starostwu Powiatu Suwalskiego i osobiście Panu Staroście Szczepanowi Ołdakowskiemu, że swą przychylnością zażegnał realne niebezpieczeństwo nieobecności reprezentantów Suwalszczyzny na jubileuszowym 50 Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą 2016. Taka nieobecność wielokulturowego folkloru Suwalszczyzny na kazimierskiej scenie zdarzyłaby się po raz pierwszy od 40 lat w historii corocznej równoprawnej obecności folkloru Suwalszczyzny wśród  innych głównych regionów kulturowych Polski.  

     

Jury (po uważnym wysłuchaniu dzisiejszych prezentacji festiwalowych) z całą mocą zaleca konieczne zintensyfikowanie opieki i doradztwa merytorycznego nad funkcjonującymi na terenie Suwalszczyzny zespołami folklorystycznymi.

Doradztwo zaledwie incydentalne, nieregularne -zagraża trwałości i wiarygodności tutejszego regionu kulturowego oraz uniemożliwia rozwój ludowych zespołów Suwalszczyzny.

Kolejny grant realizowany w latach 2014-15 przez SOK z dofinansowania MKiDN, dotyczący digitalizacji najstarszych powojennych (zrealizowanych po 1950r) nagrań muzycznych z terenu Suwalszczyzny - pozwoli patriotom kulturowym Suwalszczyzny zainteresowanym własnym dziedzictwem - w sposób praktyczny korzystać z repertuaru wykonywanego jeszcze w XIX wieku.  

Członkowie jury (odwołując się do swych wcześniejszych doświadczeń badawczych na terenie Suwalszczyzny i sąsiednich regionów kulturowych) –postulują ciągłą terenową penetrację regionu przez Suwalski Ośrodek Kultury w celu wyszukiwania i promowania nieznanych do tej pory śpiewaków i muzykantów (szczególnie z tych gmin, z których od lat nie pojawił się na przeglądach żaden zespół czy solista). Jurorzy mają nadzieję, że ewaluacja dwuletniego (2014-15) ministerialnego grantu dotyczącego społecznego wykorzystania zdigitalizowanych archiwalnych nagrań folkloru z pierwszych dziesięcioleci powojennych -przyczyni się do wzmocnienia autentycznego nurtu w folklorystycznej tradycji Suwalszczyzny.

 

Jury ma nadzieję, że przygotowywane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przepisy dot. opieki nad niematerialnym dziedzictwem kulturowym zapewnią skuteczną i systematyczną opiekę samorządów i podległych im instytucji kultury nad lokalnym folklorem i rękodziełem oraz popularyzację prawdziwej tradycji w regionie.

 

Jurorzy są przekonani, że pod ideowym kolbergowskim patronatem zarówno przyszłoroczny XVII Suwalski Jarmark Folkloru, jak i działania samorządów na terenie Suwalszczyzny będą przykładem skutecznej ochrony tego dziedzictwa, które przed ok. 150 laty osobiście (w 1858r. również na Suwalszczyźnie) badał Oskar Kolberg.

Jurorzy widzą możliwość kontynuowania ścisłej (i tak efektywnej przed laty) współpracy Suwalskiego Ośrodka Kultury z Instytutem Sztuki Polskiej Akademii Nauk oraz polskimi i litewskimi uczelnianymi instytutami muzykologii w podejmowaniu terenowych prac dokumentacyjno –badawczych na kulturowym obszarze Euroregionu Niemen.

 

Jury z zadowoleniem przyjęło informację o efektach badań gwaroznawczych prowadzonych w latach 2010-15 na terenie powiatów suwalskiego, sejneńskiego i augustowskiego przez uczonych z kilkunastu polskich uczelni oraz zapowiedź cyklicznej publikacji (ze znaczącą pomocą Starostwa Suwalskiego) w najbliższych latach dorobku kilkudziesięcioletniej dokumentacji gwar Suwalszczyzny. Przybliży to ochronę ginącej lokalnej gwary – dawnego domowego języka każdego świadomego lokalnego patrioty. Z perspektywy ochrony tożsamości kulturowej –cieszy wsparcie organizacyjne udzielone przez niektóre samorządy i instytucje patronujące kulturze lokalnej i regionalnej.

Jury wyraża uznanie wszystkim uczestnikom tegorocznego Jarmarku, w swej codziennej społecznej pracy podtrzymujących lokalne tradycje wielokulturowej Suwalszczyzny.

Jury składa także gratulacje tegorocznym laureatom Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu, którzy wiarygodnie i z sukcesami reprezentowali Suwalszczyznę na tym najważniejszym w Polsce konkursie autentycznego folkloru.

Jury wyraża uznanie pracownikom Starostwa Suwalskiego, Gminnego Ośrodka Kultury w Raczkach oraz panu Andrzejowi Łukowskiemu -konferansjerowi tegorocznej imprezy -za sprawne przeprowadzenie Regionalnego Przeglądu Folklorystycznego Suwalszczyzny w Dowspudzie, podtrzymującego dotychczasowe tradycje głównego spotkania zespołów i solistów folkloru Suwalszczyzny.